Er zijn momenteel 46 miljoen slaven op de wereld. Meer dan ooit tevoren. En wij maar denken dat slavernij is afgeschaft.

Een slaaf is iemand die niet de vrije keus heeft om eenzijdig de werkrelatie stop te zetten en zijn of haar verdiensten moet afstaan aan zijn of haar eigenaar. Een loonslaaf was vroeger iemand die niet over de productiemiddelen beschikte en aan loonwerk overgeleverd was. Een moderne loonslaaf is iemand die eigenlijk zou willen stoppen met werken of ander werk zou willen doen dat beter bij hem of haar past, maar wegens schulden die optie niet heeft. Al even uitzichtloos. Schulden zijn kennelijk snel gemaakt: de gemiddelde Nederlander heeft momenteel 43.000 euro schuld (de zzp’ers zijn hierin meegerekend, die staan gemiddeld 135.000 euro rood en brengen het gemiddelde nogal omhoog). En als je schuld hebt, ben je niet vrij meer. Ook niet als je zzp’er bent.

Wij mensen zijn de enige diersoort die moet betalen om op deze planeet mee te mogen doen met de rest. En wil of kun je niet meedoen, dan heb je het verdraaid moeilijk: hoe kom je aan eten en drinken? Ooit was dat niet moeilijk, maar tegenwoordig wordt alles geprivatiseerd, vervuild of vernietigd. Er zijn nog veel eetbare soorten, maar al snel wordt er meer geplukt dan ecologisch verantwoord is: het regeneratievermogen van onze natuur is te zwaar aangetast. Geen wonder, want we leven alsof we nog een extra planeet hebben.

Nou zijn die financiële schulden nogal futiel bij de ecologische schuld die we aan onze kinderen hebben. Kun jij het uitleggen aan ze? “Sorry kinderen, papa en mama moeten de hypotheek afbetalen, anders zouden we wel helpen bij het redden van de planeet”. Om vrij te zijn, moeten we de niet alleen de min of meer fysieke barrières die worden opgeworpen overwinnen, we moeten vooral ook de mentale barrières die we onszelf opleggen overwinnen. Daar ligt misschien wel de grootste uitdaging. Pas als we anders gaan denken, kunnen we de overheersing door een elitair clubje megarijken van ons afschudden en een daadwerkelijk egalitaire samenleving opzetten. Want in werkelijkheid zijn er natuurlijk veel meer dan 46 miljoen slaven.

En dan hebben we het nog niet eens over de 22 miljard energieslaven gehad.